İNSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMESİ
ÖNSÖZ
İnsanlık ailesinin bütün üyelerinde bulunan haysiyetin ve
bunların eşit ve devir kabul etmez haklarının tanınması hususunun, hürriyetin,
adaletin ve dünya barışının temeli olmasına,
İnsan haklarının tanınmaması ve hor görülmesinin insanlık
vicdanını isyana sevk eden vahşiliklere sebep olmuş bulunmasına, dehşetten ve
yoksulluktan kurtulmuş insanların, içinde söz ve inanma hürriyetlerine sahip
olacakları bir dünyanın kurulması en yüksek amaçları olarak ilan edilmiş
bulunmasına,
İnsanın zulüm ve baskıya karşı son çare olarak
ayaklanmaya mecbur kalmaması için insan haklarının bir hukuk rejimi ile
korunmasının esaslı bir zaruret olmasına,
Uluslararasında dostça ilişkiler geliştirilmesini teşvik
etmenin esaslı bir zaruret olmasına,
Birleşmiş Milletler halklarının, Antlaşmada, insanın ana
haklarına, insan şahsının haysiyet ve değerine, erkek ve kadınların eşitliğine
olan imanlarını bir kere daha ilan etmiş olmalarına ve sosyal ilerlemeyi kolaylaştırmaya,
daha geniş bir hürriyet içerisinde daha iyi hayat şartları kurmaya karar
verdiklerini beyan etmiş bulunmalarına,
Üye devletlerin, Birleşmiş Milletler Teşkilatı ile
işbirliği ederek insan haklarına ve ana hürriyetlerine bütün dünyada gerçekten
saygı gösterilmesinin teminini taahhüt etmiş olmalarına,
Bu haklar ve hürriyetlerin herkesçe aynı şekilde
anlaşılmasının yukarıdaki taahhüdün yerine getirilmesi için son derece önemli
bulunmasına göre,
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu,
İnsanlık topluluğunun bütün
fertleriyle uzuvlarının bu beyannameyi daima gözönünde tutarak öğretim ve
eğitim yoluyla bu haklar ve hürriyetlere saygıyı geliştirmeye, gittikçe artan
millî ve milletlerarası tedbirlerle gerek bizzat üye devletler ahalisi gerekse
bu devletlerin idaresi altındaki ülkeler ahalisi arasında bu hakların dünyaca
fiilen tanınmasını ve tatbik edilmesini sağlamaya gayret etmeleri amacıyla
bütün halklar ve milletler için ulaşılacak ortak ideal olarak işbu İnsan
Hakları Evrensel Beyannamesi’ni ilan eder.
Madde 1: Bütün insanlar hür, haysiyet ve haklar
bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı
kardeşlik zihniyeti ile hareket etmelidirler.
Madde 2: Herkes, ırk, renk, cinsiyet, dil, din,
siyasi veya diğer herhangi bir akide, millî veya içtimai menşe, servet, doğuş
veya herhangi diğer bir fark gözetilmeksizin işbu Beyanname’de ilan olunan
tekmil haklardan ve bütün hürriyetlerden istifade edebilir.
Bundan başka, bağımsız memleket uyruğu olsun, vesayet
altında bulunan, gayri muhtar veya sair bir egemenlik kayıtlamasına tabi ülke
uyruğu olsun, bir şahıs hakkında, uyruğu bulunduğu memleket veya ülkenin
siyasi, hukuki veya milletlerarası statüsü bakımından hiçbir ayrılık gözetilmeyecektir.
Madde 3: Yaşamak, hürriyet ve kişi emniyeti her
ferdin hakkıdır.
Madde 4: Hiç kimse kölelik veya kulluk altında
bulundurulamaz; kölelik ve köle ticareti her türlü şekliyle yasaktır.
Madde 5: Hiç kimse işkenceye, zalimane, gayriinsani,
haysiyet kırıcı cezalara veya muamelelere tabi tutulamaz.
Madde 6: Herkes her nerede olursa olsun hukuk
kişiliğinin tanınması hakkını haizdir.
Madde 7: Kanun önünde herkes eşittir ve farksız
olarak kanunun eşit korumasından istifade hakkını haizdir. Herkesin işbu
Beyanname’ye aykırı her türlü ayırt edici muameleye karşı ve böyle bir ayırt edici
muamele için yapılacak her türlü kışkırtmaya karşı eşit korunma hakkı vardır.
Madde 8: Her şahsın kendine anayasa veya kanun ile
tanınan ana haklara aykırı muamelelere karşı fiilli netice verecek şekilde
milli mahkemelere müracaat hakkı vardır.
Madde 9: Hiç kimse keyfi olarak tutuklanamaz,
alıkonulanamaz veya sürülemez.
Madde 10: Herkes, haklarının, vecibelerinin veya
kendisine karşı cezai mahiyette herhangi bir isnadın tespitinde, tam bir eşitlikle,
davasının bağımsız ve tarafsız bir mahkeme tarafından adil bir şekilde ve açık
olarak görülmesi hakkına sahiptir.
Madde 11: Bir suç işlemekten sanık herkes, savunması
için kendisine gerekli bütün tertibatın sağlanmış bulunduğu açık bir yargılama
ile kanunen suçlu olduğu tespit edilmedikçe masum sayılır.
Hiç kimse işlendikleri sırada millî veya milletlerarası
hukuka göre suç teşkil etmeyen fiillerden veya ihmallerden ötürü mahkûm
edilemez. Bunun gibi, suçun işlendiği sırada uygulanabilecek olan cezadan daha
şiddetli bir ceza verilemez.
Madde 12: Hiç kimse özel hayatı, ailesi, meskeni veya
yazışması hususlarında keyfi karışmalara, şeref ve şöhretine karşı tecavüzlere
maruz bırakılamaz. Herkesin bu karışma ve tecavüzlere karşı kanun ile korunmaya
hakkı vardır.
Madde 13: Herkes herhangi bir devletin sınırları dâhilinde
serbestçe dolaşma ve yerleşme hakkına haizdir.
Herkes, kendi memleketi de dâhil, herhangi bir memleketi
terk etmek ve memleketine dönmek hakkına haizdir.
Madde 14: Herkes zulüm karşısında başka
memleketlerden mülteci olarak kabulü talep etmek ve memleketler tarafından
mülteci muamelesi görmek hakkını haizdir.
Bu hak, gerçekten adi bir cürüme veya Birleşmiş Milletler
prensip ve amaçlarına aykırı faaliyetlere müstenit kovuşturmalar hâlinde ileri
sürülemez.
Madde 15: Her ferdin bir uyrukluk hakkı vardır.
Hiç kimse keyfi olarak uyrukluğundan ve uyrukluğunu
değiştirmek hakkından mahrum edilemez.
Madde 16: Evlilik çağına varan her erkek ve kadın,
ırk, uyrukluk veya din bakımından hiçbir kısıtlamaya tabi olmaksızın evlenmek
ve aile kurmak hakkına haizdir. Her erkek ve kadın evlenme konusunda, evlilik
süresince ve evliliğin sona ermesinde eşit hakları haizdir.
Evlenme akdi ancak müstakbel eşlerin serbest ve tam
rızasıyla yapılır.
Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur, cemiyet ve devlet
tarafından korunmak hakkını haizdir.
Madde 17: Her şahıs tek başına veya başkalarıyla
birlikte mal ve mülk sahibi olmak hakkını haizdir.
Hiç kimse keyfi olarak mal ve mülkünden mahrum edilemez.
Madde 18: Her şahsın, fikir, vicdan ve din
hürriyetine hakkı vardır; bu hak, din veya kanaat değiştirmek hürriyeti, dinini
veya kanaatini tek başına veya topluca, açık olarak veya özel surette, öğretim,
tatbikat, ibadet ve ayinlerle izhar etmek hürriyetini içerir.
Madde 19: Her ferdin fikir ve fikirlerini açıklamak
hürriyetine hakkı vardır. Bu hak fikirlerinden ötürü rahatsız edilmemek,
memleket sınırları mevzubahis olmaksızın malumat ve fikirleri her vasıta ile
aramak, elde etmek veya yaymak hakkını içerir.
Madde 20: Her şahıs saldırısız toplanma ve dernek
kurma ve derneğe katılma serbestisine maliktir.
Hiç kimse bir derneğe mensup olmaya zorlanamaz.
Madde 21: Her şahıs, doğrudan doğruya veya serbestçe
seçilmiş temsilciler vasıtasıyla, memleketin kamu işleri yönetimine katılmak
hakkını haizdir.
Her şahıs memleketin kamu hizmetlerine eşitlikle girme
hakkını haizdir.
Halkın iradesi kamu otoritesinin esasıdır; bu irade, gizli
şekilde veya serbestliği sağlayacak muadil bir usul ile cereyan edecek, genel
ve eşit oy verme yoluyla yapılacak olan devri ve dürüst seçimlerle ifade
edilir.
Madde 22: Her şahsın, cemiyetin bir üyesi olmak
itibariyle, sosyal güvenliğe hakkı vardır; haysiyeti için ve şahsiyetinin
serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların millî
gayret ve milletlerarası işbirliği yoluyla ve her devletin teşkilatı ve
kaynaklarıyla mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır.
Madde 23: Her şahsın çalışmaya, işini serbestçe
seçmeye, adil ve elverişli çalışma şartlarına ve işsizlikten korunmaya hakkı
vardır.
Herkesin, hiçbir fark gözetilmeksizin, eşit iş karşılığında
eşit ücrete hakkı vardır.
Çalışan her kimsenin kendisine ve ailesine insanlık
haysiyetine uygun bir yaşayış sağlayan ve gerekirse her türlü sosyal koruma
vasıtalarıyla da tamamlanan adil ve elverişli bir ücrete hakkı vardır.
Herkesin menfaatlerinin korunmasi için sendikalar kurmaya ve
bunlara katılmaya hakkı vardır.
Madde 24: Her şahsın dinlenmeye, eğlenmeye, bilhassa
çalışma müddetinin makul surette sınırlandırılmasına ve muayyen devrelerde
ücretli tatillere hakkı vardır.
Madde 25: Her şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi
için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi bakım, gerekli sosyal hizmetler dâhil olmak
üzere sağlığı ve refahını temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik,
hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkânlarından iradesi dışında
mahrum bırakacak diğer hâllerde güvenliğe hakkı vardır.
Ana ve çocuk özel ihtimam ve yardım görmek hakkını haizdir.
Bütün çocuklar, evlilik içinde veya dışında doğsunlar, aynı sosyal korunmadan
faydalanırlar.
Madde 26: Her şahsın öğrenim hakkı vardır. Öğrenim
hiç olmazsa ilk ve temel safhalarında parasızdır. İlköğretim mecburidir. Teknik
ve meslekî öğretimden herkes istifade
edebilmelidir. Yüksek öğretim, liyakatlerine göre herkese tam eşitlikle açık
olmalıdır.
Öğretim insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve insan
haklarıyla ana hürriyetlerine saygının kuvvetlenmesini hedef almalıdır. Öğretim
bütün milletler, ırk ve din grupları arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu
teşvik etmeli ve Birleşmiş Milletler’in barışın idamesi yolundaki çalışmalarını
geliştirmelidir.
Ana baba, çocuklarına verilecek eğitim türünü seçmek hakkını
öncelikle haizdirler.
Madde 27: Herkes, topluluğun kültürel faaliyetine
serbestçe katılmak, güzel sanatları tatmak, ilim sahasındaki ilerleyişe iştirak
etmek ve bundan faydalanmak hakkını haizdir.
Herkesin yarattığı, her türlü bilim, edebiyat veya sanat
eserlerinden mütevellit manevi ve maddi menfaatlerin korunmasına hakkı vardır.
Madde 28: Herkesin, işbu Beyanname’de derpiş edilen
hak ve hürriyetlerin tam tatbikini sağlayacak bir sosyal ve milletlerarası
nizama hakkı vardır.
Madde 29: Her şahsın, şahsiyetinin serbest ve tam
gelişmesi ancak bir topluluk içinde mümkündür ve şahsın bu topluluğa karşı
görevleri vardır.
Herkes, haklarının ve hürriyetlerinin kullanılmasında,
sadece, başkalarının haklarının ve hürriyetlerinin gereğince tanınması ve
bunlara saygı gösterilmesi amacıyla ve ancak demokratik bir cemiyette ahlakın,
kamu düzeninin ve genel refahın haklı icaplarını yerine getirmek maksadıyla
kanunla belirlenmiş sınırlamalara tabi tutulabilir.
Bu hak ve hürriyetler hiçbir veçhile Birleşmiş Milletler’in
amaç ve prensiplerine aykırı olarak kullanılamaz.
Madde 30: İşbu Beyanname’nin hiçbir hükmü, herhangi
bir devlete, zümreye ya da ferde, bu Beyanname’ de ilan olunan hak ve
hürriyetleri yok etmeye yönelik bir faaliyete girişme ya da eylemde bulunma
hakkını verir şekilde yorumlanamaz.
ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ
Sayfalarımızda yer alan tüm yazılar, Türk Yazın Dünyası’yla Sayın Günay Tulun tarafından kaleme alınmıştır. Eser sahiplerimizin harcadığı emeğe saygı adına, alıntı yaptığınızda kaynak göstermenizi saygıyla rica ederiz. [Türk Yazın Dünyası-Sessizliğin Sesi Grubu-Yazarlar ve Ozanlar Grubu]
ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ
Sayfalarımızda yer alan tüm yazılar, Türk Yazın Dünyası’yla Sayın Günay Tulun tarafından kaleme alınmıştır. Eser sahiplerimizin harcadığı emeğe saygı adına, alıntı yaptığınızda kaynak göstermenizi saygıyla rica ederiz. [Türk Yazın Dünyası-Sessizliğin Sesi Grubu-Yazarlar ve Ozanlar Grubu]
ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ